Hôm nay, chúng ta sẽ cùng B2bmart khám phá về cơ cấu mở cửa xe buýt bằng khí nén, bằng điện và nguyên lý điều khiển của cánh cửa xe buýt. Cùng tìm hiểu nguy cơ mất an toàn và những cải tiến đang được áp dụng để giảm thiểu tình trạng này.
Tình trạng và nguy cơ mất an toàn trên xe buýt công cộng
Theo số liệu thống kê, hiện nay số lượng xe buýt công cộng đang hoạt động rất nhiều trên địa bàn các tỉnh thành phố lớn, với tần suất khai thác cực kỳ cao. Điều này tạo ra áp lực thời gian đón, trả khách rất lớn cho các tài xế. Điều này dẫn đến tình trạng đua tuyến, phóng nhanh, vượt ẩu, khiến nhiều xe buýt "rà rút" để đón khách. Điều này gây ra sự lúng túng và mất an toàn cho các xe gắn máy và người đi đường. Ngoài ra, tài xế xe buýt đôi khi đón, trả khách mà không dừng xe hẳn, gây nguy hiểm cho hành khách. Đặc biệt, đối với trẻ em, người già hay bà bầu, tình trạng này có thể dễ dẫn đến tai nạn. Để giải quyết tình trạng này, cần có một hệ thống điều khiển cửa tự động trên xe buýt, nghĩa là cửa chỉ mở khi xe dừng hẳn và cửa phải đóng kín khi xe di chuyển.
Các loại Cửa tự động trên xe buýt công cộng
Hiện nay, trên các xe buýt công cộng, chủ yếu sử dụng hai loại cửa tự động điều khiển bằng khí nén và điều khiển bằng motor điện.
Loại điều khiển bằng khí nén
Hệ thống cửa xe buýt Circle (áp dụng trên các loại xe Yutong, Higer, Kinglong, Dongfeng, Shaolin,...)
Hình 1: Mô tơ cửa tự động điều khiển bằng khí nén
Thông số kỹ thuật:
- Áp suất vận hành: 4-10 bar, Nhiệt độ xung quanh: -50°C đến +50°C
- Nguồn điện: 24V DC
- Thời gian đóng/mở: khoảng 4 giây
Nguyên lý hoạt động:
- Cơ chế đóng/mở cửa thông qua hai xi lanh tác động kép, được kích hoạt từ van điện từ. Chuyển động tịnh tiến của xi lanh chuyển đổi thành chuyển động xoay trục cửa thông qua cánh tay xoay và các con lăn dẫn hướng, đẩy cửa đóng vào hoặc mở ra.
- Khi có vật kẹt trong quá trình đóng cửa, hệ thống cửa thông qua các cảm biến và điều khiển đảo ngược chuyển động để mở cửa.
- Vận hành bằng tay: trong trường hợp khẩn cấp hoặc cửa gấp ở bất kỳ vị trí nào, xoay van khẩn cấp 90 độ (hoặc nút xả áp suất) để giải phóng áp suất khí trong xi lanh, lúc này có thể mở cửa bằng tay.
Hình 2: Sơ đồ nguyên lý hoạt động của mô tơ cửa điều khiển bằng khí nén
Loại điều khiển bằng motor điện
Nguyên lý hoạt động:
- Khi nhấn công tắc đóng/mở, động cơ điện sẽ được kích hoạt, điều khiển hoạt động của bánh răng và đòn đẩy. Chuyển động song phẳng của đòn đẩy đến trục quay của cửa, cùng với các con lăn dẫn hướng, làm cho cửa xoay đóng hoặc mở.
- Vận hành bằng tay: trong trường hợp khẩn cấp, có thể sử dụng tay gạt ở phía trên cửa để đóng/mở cửa bằng tay.
Hình 3: Mô tơ cửa điều khiển bằng điện
Cơ cấu đóng mở cửa trên xe Buýt:
- Tự động điều khiển: Việc đóng mở cửa thông qua công tắc điều khiển hướng xoay của động cơ.
- Điều khiển bằng tay: Khi cần đóng/mở cửa xe buýt bằng tay, chỉ cần đẩy tay cầm về vị trí "Manual", cửa có thể dễ dàng đóng/mở.
Hình 4: Mô tơ đóng mở cửa EFD5300 được sử dụng trên xe buýt
- Cơ chế chống mắc kẹt: Trong quá trình đóng cửa xe buýt, nếu có vật mắc kẹt, động cơ sẽ ngưng hoạt động ngay lập tức thông qua các tín hiệu điều khiển. Cửa sẽ dừng lại cho đến khi bật công tắc đóng/mở.
Hình 5: Hình ảnh thực tế lắp đặt trên xe
Hệ thống mạch điều khiển cửa tự động cho xe buýt
Dựa trên nguyên lý hoạt động của các loại mô tơ đóng mở cửa đã được phân tích ở trên, ta có thể chế tạo hệ thống mạch điều khiển cửa tự động trên xe buýt dựa trên các điều kiện an toàn bắt buộc như sau:
- Điều kiện mở cửa đón/trả khách: Xe buýt phải dừng hẳn mới được mở cửa.
- Điều kiện xe chạy trong khi cửa chưa đóng kín: Sẽ có chuông cảnh báo cho tài xế biết đồng thời kích hoạt đóng cửa trong vòng 10 giây.
Sơ đồ nguyên lý hoạt động của mạch điều khiển cửa tự động:
Hình 6: Sơ đồ nguyên lý hoạt động của mạch điều khiển cửa tự động
Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ về cơ cấu đóng mở cửa xe bus bằng khí nén, bằng điện và nguyên lý điều khiển của nó.
