Việt Nam đang đối mặt với cuộc đua sản xuất xe điện ngày càng trở nên sôi động. Trên toàn thế giới, có nhiều quốc gia đang áp dụng những biện pháp cấm bán xe ô tô chạy xăng và diesel trong tương lai gần, cùng với việc ưu đãi thuế và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp sản xuất xe điện.
Mới đây, Anh công bố kế hoạch cấm bán xe chạy xăng và diesel vào năm 2030, sớm hơn đề xuất trước đó 5 năm. Tại Mỹ, cả Tổng thống Trump và người kế nhiệm Biden đều ủng hộ xe điện thông qua việc ưu đãi thuế cho các doanh nghiệp và nhà sản xuất ô tô điện. Chính phủ Nhật Bản cũng đề xuất kế hoạch cấm bán xe hơi dùng nhiên liệu hóa thạch vào năm 2030.
Các quốc gia trong khu vực châu Á như Singapore, Thái Lan và Indonesia cũng đang thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp xe điện. Singapore không chỉ dừng sản xuất ô tô mà còn đầu tư vào phát triển xe tự lái và xe điện thông qua sự hợp tác với Hyundai Motor. Thái Lan miễn thuế cho các nhà sản xuất xe điện và đặt mục tiêu trở thành người dẫn đầu trong sản xuất xe điện tại Đông Nam Á. Trong khi đó, Indonesia đang xây dựng một chính sách thuế ưu đãi để trở thành quốc gia sản xuất pin xe điện hàng đầu thế giới.
Nhìn vào tình hình này, có vẻ như Việt Nam đã bỏ lỡ cơ hội. Tuy nhiên, trong năm 2020, thị trường ô tô Việt Nam đã xuất hiện ba mẫu xe ô tô thân thiện với môi trường, gồm xe lai xăng điện Toyota Corolla Cross, xe điện Mitsubishi i-MiEV và xe buýt điện VinBus của VinFast.
Toyota Corolla Cross phiên bản hybrid là mẫu xe đầu tiên được nhập khẩu từ Thái Lan và phân phối chính hãng tại Việt Nam. Mitsubishi cũng đã đưa mẫu xe i-MiEV vào thị trường Việt Nam và xây dựng một số trạm sạc điện, nhưng sau đó đã rút lui khỏi lĩnh vực này. Đặc biệt, VinFast đã sản xuất thành công xe buýt điện VinBus và đưa vào chạy thử nghiệm tại một số địa phương.
VinFast được xem là hãng xe có mục tiêu sản xuất ô tô điện lớn nhất tại Việt Nam. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn còn nhiều thách thức khi đầu tư vào sản xuất xe điện, bao gồm xây dựng cơ sở hạ tầng và tối ưu hóa dây chuyền sản xuất, cung ứng linh kiện cũng như xử lý rác thải.
Tuy nhiên, Việt Nam đã có một số chính sách ưu đãi cho sản xuất xe thân thiện với môi trường. Những chính sách này bao gồm ưu đãi thuế nhập khẩu linh kiện cho các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp xe điện và xe hybrid. Mặc dù vậy, Việt Nam cần phải nỗ lực hơn nữa để hấp dẫn các doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất xe điện.
Để đạt được mục tiêu này, chính phủ Việt Nam đã công bố danh mục công nghệ ưu tiên nghiên cứu và phát triển, trong đó có công nghệ chế tạo pin nhiên liệu và năng lượng hydrogen. Đây là những lĩnh vực được ưu tiên để phát triển và đóng góp vào cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
Dù cho Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong việc phát triển xe điện, nhưng còn nhiều công việc phải làm để nắm bắt cơ hội và định hướng cho tương lai. Việt Nam cần đảm bảo rằng họ có đủ sức hấp dẫn và sẵn sàng tham gia vào cuộc đua sản xuất xe điện.
Ảnh: Xe Buýt Điện VinFast chạy thử nghiệm hồi tháng 10/2020.
