Nguồn năng lượng từ tài nguyên hóa thạch trên Trái đất đang dần cạn kiệt, điều này cùng với tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng nghiêm trọng đã thúc đẩy nhiều hãng xe trên thế giới chuyển hướng sản xuất xe điện như một xu thế tất yếu.
Việt Nam đã sẵn sàng tham gia cuộc đua "di chuyển bền vững" và hướng đến việc chuyển đổi toàn bộ phương tiện di chuyển sang sử dụng năng lượng xanh vào năm 2050, nhằm đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng 0. Tuy nhiên, cuộc đua này không hề dễ dàng. Trước xu hướng điện khí hoá đang bùng nổ, Việt Nam đã cam kết mạnh mẽ tại COP26 và COP27 sẽ không đứng ngoài xu hướng này. Trong 2 năm trở lại đây, nhiều hãng xe đã giới thiệu dòng sản phẩm động cơ điện, sử dụng năng lượng sạch tại thị trường Việt Nam.
1. Xu hướng phát triển xe điện trên thế giới
Theo số liệu từ công ty nghiên cứu JATO Dynamics, xe điện chiếm 6% tổng lượng xe bán ra trên toàn thế giới năm 2021, tăng gần gấp đôi so với mức 3,1% của năm 2020. Trong năm 2021, khoảng 4,2 triệu chiếc xe điện đã được bán ra trên toàn cầu, tăng mạnh so với doanh số 2,01 triệu chiếc năm 2020. Dự báo doanh số bán xe điện toàn cầu năm 2022 còn tăng 66,6% so với năm 2021, lên mức 7,26 triệu xe. Thị phần xe điện đã chiếm 9,5% tổng doanh số bán xe toàn cầu trong năm 2022.
Tại Trung Quốc, doanh số bán xe điện tăng khoảng 80% lên 4,53 triệu chiếc vào năm 2022. Trong khi các nước châu Âu bao gồm Đức và Anh, lượng xe điện bán ra tăng khoảng 30%, đạt 1,53 triệu xe.
Bảng 1: Doanh số Top 5 các hãng sản xuất ô tô điện thế giới năm 2022
Nguồn: INSIDEEVS
Ở châu Âu, hãng xe Jaguar đang lên kế hoạch chỉ bán xe điện từ năm 2025, Volvo từ năm 2030 và Lotus từ năm 2028. Theo Volkswagen, 70% doanh số của hãng sẽ là xe điện kể từ năm 2030. Nhiều chính phủ trên thế giới cũng đặt mục tiêu cấm bán ô tô động cơ đốt trong. Sự chấm dứt của ô tô xăng dầu được cho là không tránh khỏi, và liên quan tới nhiều yếu tố, trong đó yếu tố quyết định là công nghệ, và mọi thứ đều đang diễn ra rất nhanh.
2. Xe máy điện mở đường, dẫn lối cho sự phát triển của ô tô điện
Là quốc gia có lượng xe máy chiếm ưu thế trên đường phố, Việt Nam đã thúc đẩy ngành công nghiệp xe máy điện không ngừng phát triển. Điều này đã khiến Việt Nam trở thành thị trường xe máy điện lớn nhất khu vực ASEAN và lớn thứ hai toàn cầu, chỉ sau Trung Quốc.
Doanh số tiêu thụ xe máy điện tại Việt Nam đã tăng khoảng từ 30% đến 35% trong những năm gần đây, đẩy Việt Nam trở thành thị trường lớn cho xe máy điện. Sự tăng trưởng này là kết quả của tăng giá xăng dầu và quan tâm ngày càng tăng về môi trường từ người tiêu dùng. Dự đoán số lượng xe máy điện tiêu thụ tại Việt Nam sẽ vượt qua số lượng xe máy xăng trong tương lai gần.
3. Tiềm năng và cơ hội phát triển của ô tô điện
Việt Nam là một thị trường tiềm năng cho sự phát triển ô tô điện. Tuy tỷ lệ sở hữu ô tô ở Việt Nam còn thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực, nhưng đây là cơ hội để các hãng ô tô đầu tư và phát triển sản xuất tại Việt Nam.
Chính phủ đã áp dụng một số chính sách ưu đãi về thuế đối với ô tô điện. Đến năm 2022, Chính phủ quyết định giảm thuế tiêu thụ đặc biệt từ 15% xuống còn 3% đối với các dòng xe dưới 9 chỗ nhằm thúc đẩy phát triển ô tô điện tại Việt Nam. Ô tô điện chạy pin cũng được miễn thuế trước bạ trong 3 năm.
Vào tháng 12 năm 2021, VinFast đã ra mắt mẫu xe điện đầu tiên VF e34 tại Việt Nam. Đến tháng 8 năm 2022, Việt Nam đã sản xuất và lắp ráp gần 3.000 chiếc ô tô điện.
Dự báo vào năm 2040, Việt Nam sẽ có khoảng 3,5 triệu xe điện và thị trường xe điện Việt Nam dự kiến sẽ đạt tỷ suất tăng trưởng hàng năm 22,9% trong giai đoạn 2020-2025.
Tuy nhiên, thị trường xe điện còn nhiều thách thức. Hạ tầng trạm sạc xe điện còn hạn chế, nhận thức của người tiêu dùng về công nghệ và tính năng của xe điện còn mờ nhạt, và nhóm khách hàng tiềm năng ít quan tâm đến xe điện.
Các hãng xe điện cần tận dụng cơ hội và thách thức này để thu hút người tiêu dùng, cải thiện hạ tầng trạm sạc, tăng cường thông tin và giáo dục công chúng về xe điện, và tìm hiểu nhu cầu và sở thích của người tiêu dùng Việt Nam.
