Cùng tìm hiểu chi tiết về các mốc thời gian quan trọng mà bạn cần kiểm tra và bảo dưỡng xe máy để đảm bảo an toàn và độ bền cho chiếc xe của bạn.
Thay dầu/nhớt (1.500 - 2.000 km/lần)
Việc thay dầu định kỳ là một trong những công việc cần thiết để bảo dưỡng xe máy. Với điều kiện đường bụi bặm và mặt đường không tốt ở Việt Nam, các hãng xe khuyến cáo nên thay dầu theo lịch bảo dưỡng trong sách hướng dẫn sử dụng theo từng loại xe. Nếu bạn sử dụng xe trong điều kiện bình thường, sau 1.000 km đầu tiên, bạn nên thay dầu và tiếp theo mỗi 4.000 km thay dầu một lần.
Đối với những người sử dụng xe máy thường xuyên, khoảng 1.000 km mỗi tháng, bạn nên rút ngắn thời gian thay dầu. Tuy nhiên, đối với xe mới, bạn nên thay dầu sớm hơn sau khi chạy khoảng 500 km. Theo các tay thợ lành nghề ở các trung tâm sửa chữa và bảo dưỡng, xe máy cần thay dầu sau mỗi 1.500 - 2.000 km. Riêng xe ga có hai loại dầu, dầu máy và dầu láp (dầu hộp số).
Theo kinh nghiệm, thường thì sau 3 lần thay dầu máy bạn mới thay dầu láp một lần. Nếu bạn không chắc chắn về xe của mình, hãy đưa xe đến các trung tâm bảo dưỡng sửa chữa uy tín để được giúp đỡ.
Hình 1: Thay dầu máy
Thay dầu láp (6.000 - 8.000 km/lần)
Nhớt hộp số, hay còn được gọi là nhớt láp, là một loại nhớt đặc biệt dành riêng cho xe tay ga. Việc thay nhớt láp, nhớt hộp số cho xe tay ga cũng rất quan trọng và không thua kém việc thay nhớt máy. Tuy nhiên, yếu tố nhớt láp thường bị người sử dụng xe tay ga bỏ quên.
Xe ga sử dụng dây đai truyền động từ động cơ tới cầu sau, nơi các bánh răng tương tác để kéo bánh xe chạy. Dầu láp (dầu cầu, dầu hộp số) đảm bảo chức năng bôi trơn cho các bánh răng này. Nếu không thay dầu láp, có thể dẫn đến tình trạng khô, rơ, láp hú và giảm hiệu suất truyền động của động cơ. Nghiêm trọng hơn, có thể gây hỏng bánh răng và mất truyền động.
Hình 2: Thay dầu láp
Nước làm mát (kiểm tra 5.000 km/lần, châm thêm 10.000 km/lần)
Việc kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống làm mát của xe máy cũng rất quan trọng. Hiện tượng xe bị ì, máy có mùi khét, bốc khói đen, hay chết máy và kim đồng hồ chỉ nhiệt độ ở vạch đỏ... đều có thể do cạn hoặc hết nước làm mát. Dung dịch nước làm mát cần được kiểm tra và bổ sung sau mỗi lần bảo dưỡng định kỳ. Trường hợp bị cạn hoặc tắc, hoặc nước vẫn còn nhưng kim đồng hồ chỉ nhiệt độ ở vạch đỏ, bạn cần đưa xe đi kiểm tra hệ thống làm mát và có thể cần phải sục rửa két nước.
Ngoài việc theo dõi kim báo nhiệt (trên phần lớn xe tay ga), bạn cũng có thể quan sát trực tiếp trên bình chứa để phát hiện khi nào cần thay nước làm mát. Trong điều kiện vận hành thông thường, nên châm thêm nước làm mát sau mỗi 10.000 km.
Hình 3: Kiểm tra nước làm mát
Lọc gió (6.000 - 8.000 km/lần)
Lọc gió là một trong những bộ phận quan trọng của xe máy. Nó giúp lọc bụi bẩn trước khi không khí được hòa cùng xăng để tạo thành hỗn hợp cháy. Nếu lọc gió quá bẩn, nhiên liệu sẽ không cháy hết, xe yếu, hụt hơi và thải ra khói đen. Việc vệ sinh lọc gió chỉ là giải pháp tạm thời. Sau một thời gian, bụi bẩn và ẩm sẽ làm lọc gió bị cản trở, khi đó bạn cần phải thay lọc gió. Nếu chỉ xịt bụi, rửa và sấy, các sợi giấy trong lọc gió sẽ xẹp và bết vào nhau, giảm hiệu quả lọc gió.
Theo khuyến cáo của các nhà sản xuất, xe máy nên thay lọc gió sau mỗi 6.000 - 8.000 km. Tuy nhiên, nếu xe di chuyển trong khu vực quá bẩn, nhiều bụi, hoặc lọc gió bị thấm nước, bạn nên thay sớm hơn, khoảng 4.000 km nếu xe chạy nhiều trong khu vực không khí ô nhiễm.
Hình 4: Thay lọc gió
Bugi (khoảng 8.000 - 10.000 km/lần)
Bugi là bộ phận cuối cùng của hệ thống đánh lửa và có vai trò phát sinh tia lửa điện giữa hai điện cực để đốt cháy hỗn hợp không khí-xăng từ chế hòa khí trong buồng đốt. Vì vậy, việc bảo dưỡng và thay thế bugi rất cần thiết. Bugi có thể được vệ sinh, nhưng thường không mang lại hiệu quả thực sự.
Một chiếc bugi thông thường có thể chạy được vài chục nghìn km trước khi cần thay mới, nhưng sau khoảng 10.000 km, bugi đã mòn nhiều, hoạt động kém hiệu quả và tiêu tốn nhiên liệu. Một số loại bugi với đầu làm bằng kim loại cao cấp như platinum hay iridium có thể hoạt động tốt hơn trong khoảng thời gian cao hơn. Tuy nhiên, đối với bugi thông thường, nên thay sau 8.000 - 10.000 km để có hiệu suất hoạt động tốt nhất.
Hình 5: Kiểm tra và thay bugi
Côn và dây cu-roa (kiểm tra mỗi 8.000 km, thay mới 15.000 - 20.000 km/lần)
Bộ truyền động chính của xe máy là hệ thống côn và dây cu-roa (dây đai). Đây là những bộ phận chịu ma sát, lực căng lớn và thường xuyên hoạt động trong điều kiện nhiệt độ cao và bụi bẩn. Do đó, kiểm tra định kỳ để phát hiện các dấu hiệu bất thường là rất quan trọng. Bộ côn và dây cu-roa mòn đều dẫn đến tình trạng xe "gào", máy nóng, và đi ì. Nghiêm trọng hơn, có thể gây hỏng hoàn toàn các bộ phận này như đứt dây cu-roa, kẹt bi côn.
Việc kiểm tra và thay thế định kỳ các chi tiết này rất cần thiết, vì những hỏng hóc ở côn và dây đai ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng di chuyển của xe. Ngoài các thời điểm thay định kỳ trên, bạn nên kiểm tra bất kỳ khi nào cảm thấy xe "gào" máy hoặc đi ì.
Hình 6: Kiểm tra côn và dây cu-roa
Thay dầu phanh và má phanh (15.000 - 20.000 km/lần)
Hệ thống phanh của xe máy là một bộ phận sử dụng ma sát và chuyển động năng thành nhiệt năng để làm giảm tốc độ xe. Quá trình này gây mài mòn liên tục lên má phanh. Dầu phanh hoạt động trong một hệ thống kín, nhưng vẫn có thể bay hơi qua các khe hở và do ống dẫn giãn nở.
Má phanh mòn không chỉ gây mất an toàn mà còn làm mài mòn đĩa phanh, gây cong vênh và mất độ bám, ngay cả sau khi thay má phanh mới. Nếu dầu phanh cạn hoặc bị cặn bẩn, sẽ khiến phanh không trơn tru và hỏng pít-tông phanh. Ngay cả khi bạn thấy hệ thống phanh hoạt động tốt, vẫn nên kiểm tra và thay thế các chi tiết này mỗi 15.000 - 20.000 km.
Hình 7: Thay dầu phanh và má phanh
Kiểm tra săm lốp (6 tháng/lần)
Kiểm tra săm lốp là một bước quan trọng trong quá trình bảo dưỡng xe máy. Săm lốp là một trong những bộ phận ảnh hưởng lớn tới sự an toàn của người lái xe khi di chuyển. Nếu bạn bị thủng săm khi đang di chuyển trên đường với tốc độ cao hoặc đang lái xe dưới trời mưa với lốp xe đã cũ và ít ma sát, bạn có thể gặp tai nạn bất kỳ lúc nào.
Vì vậy, trong quá trình sử dụng xe, bạn cần thường xuyên kiểm tra săm lốp và thay thế bằng loại săm lốp chính hãng nếu cần thiết để đảm bảo an toàn cho bạn và chiếc xe khi vận hành. Theo lời khuyên của các chuyên gia, khi sử dụng xe máy, nên định kỳ 6 tháng/lần đưa xe đi bảo dưỡng để đảm bảo xe luôn trong trạng thái tốt nhất.
Hình 8: Kiểm tra săm lốp
Các mốc thời gian cần kiểm tra và bảo dưỡng xe máy là rất quan trọng để đảm bảo an toàn và độ bền cho chiếc xe của bạn. Hãy nhớ thực hiện đúng theo lịch và tuân thủ các khuyến nghị của nhà sản xuất. Bằng việc chăm sóc và bảo dưỡng đúng cách, bạn sẽ có một chiếc xe máy hoạt động tốt và luôn an toàn khi sử dụng.
(Theo Báo Giao thông)
