Hệ thống phanh là một phần quan trọng và mang tính an toàn cao trên chiếc xe bạn đang sử dụng. Hiểu rõ về hệ thống phanh sẽ giúp bạn tận dụng tối đa công dụng và đảm bảo an toàn khi lái xe.
Hệ thống phanh trên xe
Công dụng chính của hệ thống phanh là giảm tốc độ và dừng chiếc xe. Tùy theo loại xe, bạn sẽ thực hiện thao tác phanh khác nhau:
-
Xe số: bóp tay phanh (nằm bên phải) để phanh bánh trước và đạp cần phanh (ở phía chân phải) để phanh bánh sau.
-
Xe tay ga: sử dụng tay phanh bên phải để phanh bánh trước và bóp tay phanh bên trái để kích hoạt phanh bánh sau.
Hình ảnh minh họa cho hệ thống phanh xe
Cấu tạo của hệ thống phanh
Hệ thống phanh hoạt động nhờ lực ma sát và có 2 loại cấu tạo khác nhau:
-
Phanh tang trống: loại phanh này thường được sử dụng trước đây. Nó bao gồm bộ guốc phanh ma sát với mặt trong của "đùm" trên bánh xe. Phanh trước được điều khiển bằng dây cáp nối với tay phanh, trong khi phanh sau được điều khiển bằng cần kết nối với bàn đạp phanh.
-
Phanh đĩa thủy lực: loại phanh này có cấu tạo phức tạp hơn. Nó bao gồm một đĩa kim loại hình tròn, thường là thép, có bề mặt trơn láng và các rãnh tản nhiệt. Đĩa phanh được gắn vào "đùm xe" bằng các bu-lông. Bên trong "đùm", có một bộ thắng gọi là "heo dầu" hoặc "heo phanh" (caliper), chứa các piston tạo lực đẩy bố phanh. Tay phanh và bàn đạp phanh kết nối với một bộ xy-lanh piston để đẩy dầu phanh từ bình chứa qua dây dẫn đến heo dầu.
Hiệu quả của hệ thống phanh
Phanh đĩa thủy lực có hiệu quả phanh cao hơn phanh tang trống. Khi bạn kéo tay phanh hoặc đạp cần phanh, guốc phanh sẽ được đẩy ra và tạo ma sát với thành trong của đùm xe. Lực ma sát này giúp ngừng quay bánh xe, giảm tốc độ và dừng xe. Tuy nhiên, phanh tang trống có đòn bẩy nhỏ, lực đẩy không đủ lớn, và cấu tạo đùm bánh xe không tạo đủ ma sát tốt với bố phanh. Do đó, phanh đĩa thủy lực hiệu quả hơn.
Trang bị trên xe
Loại phanh trên xe phụ thuộc vào công suất động cơ, loại xe và giá cả. Phanh tang trống thường được sử dụng trên các xe giá rẻ và có công suất động cơ thấp. Khi các hãng xe sử dụng động cơ có công suất cao hơn, cùng với sự tăng giá của xe, họ bắt đầu trang bị phanh đĩa thủy lực cho phanh trước.
Phanh đĩa thủy lực với hiệu quả phanh cao hơn và thiết kế hiện đại hơn. Dần dần, cả phanh sau cũng được trang bị phanh đĩa cho những chiếc xe đắt tiền. Tuy nhiên, những người yêu thích phong cách cổ điển vẫn tìm và trang bị phanh tang trống cho xe của họ.
Mài mòn và vệ sinh
Lớp bố trên guốc phanh hoặc má phanh được làm từ sợi tổng hợp, mềm hơn chất liệu bằng nhôm của đùm xe hoặc thép của đĩa phanh. Do đó, bố sẽ bị mài mòn nhanh hơn.
Với phanh tang trống, bụi do ma sát giữa lớp bố phanh và đùm sẽ nằm bên trong. Đòn bẩy chỉ đẩy một bên của guốc phanh, làm mòn lớp bố phanh không đều và làm giảm hiệu quả phanh.
Với phanh đĩa, toàn bộ bề mặt bố phanh tiếp xúc với đĩa phanh, do đó lớp bố mài đều. Tuy nhiên, tần suất mài mòn phụ thuộc vào công suất xe và cách sử dụng.
Việc vệ sinh bụi ma sát trên má phanh đĩa dễ dàng hơn vì nó nằm bên ngoài. Bạn có thể lau sạch đĩa phanh và thổi hơi vào khoảng hở giữa bố phanh và đĩa phanh. Lưu ý không sử dụng dầu, nhớt hoặc chất lỏng không khô, để tránh mất khả năng ma sát giữa bố phanh và đĩa.
Thay lớp bố mới
Trên bề mặt bố phanh, có các rãnh giúp theo dõi mức mài mòn. Khi các rãnh không còn nhìn thấy trên bề mặt bố, đó là lúc cần thay mới guốc phanh.
Đối với phanh tang trống, không thể nhìn thấy các rãnh này. Bạn có thể nhận biết từ cảm giác khi sử dụng phanh. Khi phanh tang trống không còn hiệu quả, bạn nên thay mới guốc phanh hoặc má phanh.
Hình ảnh minh họa cho hệ thống phanh xe
Kiểm tra và bảo dưỡng
Hệ thống phanh là một phần quan trọng về an toàn, vì vậy bạn cần kiểm tra và bảo dưỡng thường xuyên.
Ngoài guốc và má phanh, bạn cần kiểm tra và bảo dưỡng các chi tiết khác:
- Phanh tang trống: Kiểm tra dây cáp phanh và điều chỉnh độ căng hoặc độ dài của chúng. Tra dầu bôi trơn cho cáp và các đầu dây cáp. Vệ sinh phần tay đòn để đảm bảo hoạt động mượt mà. Kéo tay phanh và thả ra để kiểm tra hoạt động của guốc phanh và đòn bẩy.
Đối với phanh sau, bạn không cần kiểm tra dây cáp vì đế phanh bằng thép ít khi gặp sự cố.
- Phanh đĩa thủy lực: Kiểm tra cẩn thận trên đĩa phanh. Đĩa phanh bị cong hoặc mòn quá nhiều có thể làm giảm hiệu quả phanh. Vệ sinh đĩa phanh để không dính dầu, nhớt, chất lỏng hoặc bụi.
Kiểm tra áp suất dầu. Kiểm tra các kết nối dầu, các phốt trên xy-lanh piston tay phanh và các bu-lông đầu dẫn trên heo dầu. Thay thế và vệ sinh ngay nếu có rò rỉ dầu.
Việc châm thêm dầu phanh hoặc thay mới cần được thực hiện đúng kỹ thuật. Bạn nên đưa xe đến dịch vụ chuyên nghiệp để kỹ thuật viên thực hiện.
Ngoài ra, bạn có thể thay mới một bộ tay phanh, xy-lanh piston, bình chứa dầu phanh, bộ đĩa phanh chất lượng cao hoặc bộ dây dẫn chất lượng tốt hơn, để tự tin hơn với hệ thống phanh của xe.
Hệ thống phanh hiện đại
Trên các dòng xe đời mới, hệ thống phanh được điều khiển tự động bởi các bộ xử lý điện tử. Các bộ xử lý này giúp hệ thống phanh hiệu quả hơn và tạo sự an toàn trong nhiều trường hợp đặc biệt.
Các trang bị này thường được sử dụng với loại phanh đĩa thủy lực. Ví dụ như:
-
Hệ thống chống bó cứng phanh (ABS) giúp tránh trường hợp phanh quá mạnh dẫn đến bánh xe bị khóa và mất kiểm soát. Tuy nhiên, ABS không hiệu quả trên đường gồ gề, trơn trượt hoặc mặt đường có vụn đá, sỏi, bùn và các điều kiện đặc biệt khác.
-
Trên một số dòng xe thể thao cao cấp, hệ thống phanh được trang bị chức năng điều chỉnh tốc độ phanh tự động vào cua và ra khỏi cua. Hệ thống được trang bị nhiều loại cảm biến phức tạp như cảm biến góc nghiêng xe và cảm biến tốc độ.
Hình ảnh minh họa cho hệ thống phanh xe
Những thông tin trên giúp bạn hiểu rõ hơn về hệ thống phanh trên xe. Đồng thời, nó giúp bạn sử dụng hệ thống phanh hiệu quả, nhận biết các dấu hiệu hư hỏng và đảm bảo an toàn khi lái xe. Để tự bảo vệ bản thân trong mùa mưa, bạn cũng có thể đọc thêm kinh nghiệm phanh xe an toàn khi trời mưa.
Bạn có thể chọn những phụ tùng hệ thống phanh chất lượng tại webike.vn, nơi cung cấp những sản phẩm nhập khẩu trực tiếp từ Nhật Bản.
Webike.vn - Tổng hợp
