Đúng như bạn đã biết, bugi là một phần quan trọng trong động cơ xăng, giúp tạo ra tia lửa điện để đốt cháy hỗn hợp xăng - không khí trong buồng đốt. Việc lựa chọn sai loại bugi có thể ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc của động cơ, thậm chí gây hư hỏng nghiêm trọng. Đó là lý do tại sao chúng ta cần chọn bugi có thông số phù hợp với từng loại động cơ khác nhau. Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, chúng ta hãy tìm hiểu những yếu tố quan trọng tác động đến quá trình hoạt động của bugi và cách lựa chọn bugi phù hợp.
Cấu tạo của bugi
Bugi gồm hai thành phần chính là điện cực tiếp đất (mass) và điện cực trung tâm (dương). Phần điện cực tiếp đất bao gồm cả phần ren được gắn trực tiếp vào động cơ để lấy mass, xung quanh phần điện cực trung tâm có một lớp sứ cách điện để ngăn cách hai điện cực. Đây chính là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến nhiệt độ hoạt động của bugi.
Hình 1: Cấu tạo của bugi
Lớp sứ cách điện có đường kính nhỏ hơn phía dưới sẽ tạo ra một khoảng trống, không gian trống này càng lớn thì khả năng hấp thụ nhiệt từ bên ngoài vào bugi càng cao. Trong khi đó, lớp sứ cách nhiệt đường kính lớn phía trên là nơi nhiệt độ bên trong bugi được dẫn thoát ra bên ngoài. Độ dày lớp sứ cách nhiệt cũng ảnh hưởng đến nhiệt độ của bugi, lớp sứ cách nhiệt càng mỏng thì bugi thoát nhiệt càng nhanh, ngược lại, lớp sứ cách nhiệt càng dày thì nhiệt độ bugi càng cao.
Hình 2: Lớp sứ cách điện trên bugi
Bugi Nóng và Bugi Lạnh
Vì có nhiều yếu tố tác động đến nhiệt độ làm việc của bugi, người ta sử dụng một chỉ số gọi là chỉ số nhiệt hoặc độ nóng-lạnh của bugi để lựa chọn loại bugi phù hợp. Mỗi hãng sản xuất bugi sẽ có cách đánh giá khác nhau, nhưng nguyên tắc chung là chỉ số nhiệt càng thấp thì bugi càng nóng, càng cao thì bugi càng lạnh. Vì vậy, bugi được chia thành hai loại chính là bugi nóng và bugi lạnh.
-
Bugi nóng: bugi này hấp thụ nhiều nhiệt từ buồng đốt động cơ, nhưng khả năng dẫn nhiệt ra bên ngoài thấp. Điều này khiến bugi khó tản nhiệt và dễ bị làm nóng.
-
Bugi lạnh: bugi này có phần hấp thụ nhiệt nhỏ hơn cùng với vùng thoát nhiệt ra bên ngoài lớn hơn, vì vậy khả năng tản nhiệt tốt hơn. Điều này giúp bugi duy trì nhiệt độ làm việc ổn định.
.png)
Hình 3: Bugi nóng và bugi lạnh
Lựa chọn bugi phù hợp
Vì có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến nhiệt độ làm việc của bugi, chúng ta cần lựa chọn bugi phù hợp với từng loại động cơ. Mỗi loại bugi hoạt động ở một khoảng nhiệt độ khác nhau, phù hợp với mức độ nhiệt độ mà bugi thường làm việc. Lựa chọn bugi phù hợp là rất quan trọng, vì nó ảnh hưởng đến hiệu suất cháy-giãn nở, công suất động cơ và tuổi thọ các chi tiết, thậm chí có thể gây hư hỏng cho động cơ nếu sử dụng không đúng loại bugi (quá nóng hoặc quá lạnh).
-
Đối với động cơ có tỉ số nén thấp, phân khối nhỏ, tốc độ không cao, chạy quãng đường ngắn và tải nhẹ, chúng ta nên sử dụng bugi nóng vì bugi này nhanh đạt đến nhiệt độ làm việc tối ưu.
-
Đối với động cơ có tỉ số nén cao, phân khối lớn, thường xuyên hoạt động ở tốc độ cao, chạy quãng đường dài và tải nặng, chúng ta nên chọn bugi lạnh. Bugi lạnh sẽ nóng lên từ từ và giữ nhiệt độ ổn định mà không bị quá nhiệt.
Hình 4: Vùng dẫn nhiệt và hấp thụ nhiệt của bugi
Hai hãng bugi xe máy phổ biến nhất ở Việt Nam là NGK và Denso có cách ký hiệu riêng để thể hiện thông số bugi. Bạn có thể tham khảo bảng tra bugi NGK để tìm ra mã bugi Denso phù hợp.
Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết này. Hy vọng những kiến thức bổ ích về bugi và cách lựa chọn bugi phù hợp sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về chiếc xe của mình!
